ممنتو (Memento) یک فیلم هیجان‌انگیز روان‌شناختی رازآلود نئونوآر آمریکایی محصول سال ۲۰۰۰ به نویسندگی و کارگردانی کریستوفر نولان است. این فیلم بر اساس داستان کوتاه «Memento Mori» اثر برادر کارگردان، جاناتان نولان ساخته شده است. از جمله بازیگران ممنتو می‌توان به گای پیرس، کری آن ماس و جو پانتولیانو اشاره کرد.

دانلود فیلم بادگاری (Memento) با زیرنویس چسبیده و دوبله فارسی + پخش آنلاین

خلاصه داستان

ممنتو درباره لئونارد شلبی، مردی است که از اختلال نادر فراموشی پیش‌رونده رنج می‌برد که منجر به از دست‌ دادن حافظه کوتاه‌مدت و ناتوانی در حفظ خاطرات در ذهن می‌شود. او به همین خاطر از یک سیستم پیچیده شامل عکس‌های پولاروید، یادداشت‌های دست‌نویس و خال‌کوبی برای ردیابی اطلاعاتی که به‌ خاطر نمی‌آورد استفاده می‌کند. لئونارد به دنبال مردانی می‌گردد که به خانه آن‌ها حمله و به همسرش تجاوز کردند و در نهایت او را کشتند.

نحوه روایت فیلم ممنتو

روایت غیرخطی فیلم به‌ صورت سکانس‌های مختلف از صحنه‌های پراکنده در طول فیلم ارائه می‌شود: اول، مجموعه‌ای از سکانس‌های سیاه‌ و سفید که به ترتیب زمانی نمایش داده می‌شود. دوم، مجموعه‌ای از سکانس‌های رنگی که به شکل معکوس به تصویر کشیده می‌شوند. این نوع نمایش در واقع شبیه‌ساز حالت ذهنی شخصیت اصلی برای مخاطب است. این دو نوع سکانس در پایان فیلم به هم می‌رسند و یک روایت کامل و منسجم را تشکیل می‌دهند.

اکران و جوایز فیلم ممنتو

ممنتو در تاریخ ۵ سپتامبر ۲۰۰۰ در جشنواره ونیز و سپس در ۱۶ مارس ۲۰۰۱ در آمریکا به نمایش درآمد. این فیلم به موفقیت تجاری رسید و ۴۰ میلیون دلار در ازای بودجه ۹ میلیون‌دلاری خود درآمدزایی کرد و همچنین طر‌فداران زیادی به دست آورد. ممنتو جوایز متعددی از جمله جایزه فیلمنامه‌نویسی والدو سالت را در جشنواره فیلم ساندنس دریافت کرد. این اثر در هفتاد و چهارمین دوره جوایز اسکار، نامزد بهترین فیلمنامه اصلی و بهترین تدوین شد. کتابخانه کنگره ایالات متحده در سال ۲۰۱۷ ممنتو را اثری مهم از نظر فرهنگی، تاریخی و زیبایی‌شناختی دانست و آن را برای نگهداری در فهرست ملی فیلم انتخاب کرد.

حواشی فیلم ممنتو

حواشی فیلم ممنتو عمدتا مربوط به داستان پیچیده و غیرخطی آن است. فیلم زمان را به شکل عجیبی به‌صورت غیرخطی نشان می‌دهد. همین امر موجب شد تا بسیاری از تماشاگران گیج شوند و در فهم درست فیلم به مشکل بخورند. علاوه بر این، حضور چندین شخصیت در فصول مختلف فیلم و توجهی که لئونارد به آن‌ها نشان می‌دهد، منجر به ایجاد چندین سوال و حاشیه شد. تعاملات پیچیده بین شخصیت‌ها و روابط آن‌ها با یکدیگر، از جمله موضوعاتی هستند که بسیاری از تماشاگران را به فکر می‌اندازند.

در ابتدا قرار بود برد پیت نقش لئونارد را بازی کند. پیت به این کار علاقه‌مند بود اما به دلیل شلوغ بودن برنامه خود حضور در این پروژه را قبول نکرد. از دیگر بازیگران کاندید این نقش می‌توان به چارلی شین، الک بالدوین، آرون اکهارت (که بعدا با نولان در شوالیه تاریکی کارکرد) و توماس جین اشاره کرد. در نهایت این نقش به گای پیرس رسید که نولان را بیش از همه تحت‌تاثیر قرار داد. پیرس تا حدودی به دلیل عدم شهرتش انتخاب شد. نولان پس از عدم امکان همکاری با برد پیت، تصمیم گرفت از پیشنهاد به ستارگان درجه یک اجتناب و از یک بازیگر باکیفیت مقرون‌به‌صرفه استفاده کند.

جنیفر تاد نیز پس از اینکه تحت تاثیر بازی کری آن ماس در نقش ترینیتی در فیلم علمی تخیلی ماتریکس در سال ۱۹۹۹ قرار گرفت، او را برای بازی در نقش ناتالی پیشنهاد داد. درحالی‌که مری مک کورمک برای بازی در این نقش لابی می‌کرد، نولان تصمیم گرفت ماس را به‌عنوان ناتالی انتخاب کند. بقیه شخصیت‌های فیلم نیز پس از مشخص‌شدن دو نقش اصلی به‌سرعت انتخاب شدند. استفن توبولوفسکی و هریت سانسوم هریس به ترتیب نقش سمی جانکیس و همسرش را بازی کردند. مارک بون جونیور نقش برت، کارمند متل را به عهده گرفت. جنیفر تاد از نگاه و نگرش او به این نقش خوشش می‌آمد. در نتیجه او دوباره در نقش‌های فرعی در دیگر آثار نولان نیز ظاهر شد.

به‌طورکلی، ممنتو یک فیلم پرطرفدار و مورد تحسین است که با الگوبرداری از سبک نولان در ساخت فیلم‌های ذهنی و پایان باز، به‌عنوان یک اثر استثنایی در صنعت سینما شناخته می‌شود.

نقد فیلم ممنتو

اولین فیلم کریستوفر نولان، تعقیب، یک اثر مهیج بود که با همه ایراداتش حالت روانی عجیبی در ذهن ایجاد می‌کند. پس از این فیلم، نولان به هالیوود آمد و نتیجه آن یک ادامه درخشان‌تر بود: ممنتو. این فیلم به‌نوعی برای القای روح زندگی، یک خنجر کوچک و تیز به پشت شما فرومی‌کند. جای تاسف است که در ادامه روند جستجوی رنسانس فیلم‌های بریتانیایی، به کریستوفر نولان در آن بازه زمانی برمی‌خوریم که بااستعدادترین فرد در آن منطقه محسوب می‌شود اما آشکارا زبان آمریکایی را زبان طبیعی سینمایی خود می‌داند. بگذریم… لذت ما مخاطبان در این است که این فیلم یک اثر فوق‌العاده محسوب می‌شود: هیجان‌انگیز، سخت‌گیر، تندوتیز، فریبنده، شوخ و سرگرم‌کننده. ممنتو به‌نوعی شما را از تعادل خارج می‌کند. این فیلم یک اثر پیچیده درباره زمان، حافظه و هویت است.

باتوجه‌به آنچه که تا کنون می‌دانیم شاید از خودمان بپرسیم که کریستوفر نولان چگونه می‌خواهد یک فیلم هیجان‌انگیز بسازد، بدون اینکه رشته‌های پیوسته زمان و خاطره را در کنار هم قرار دهد؟ اما بهتر است بدانیم که او به‌خوبی از عهده این کار برمی‌آید و به طور جسورانه قوانین روایی عادی را کنار می‌زند. تمام این‌ها دلیلی بر مهارت و استعداد اوست. اختلالات اغواکننده نولان در نظم داستان، آثار تارانتینو و فیلم مظنونین همیشگی برایان سینگر را به یاد می‌آورد. اما برداشت نولان از این ابزارهای ساختاری به طرز لذت بخشی متمایز است.

موتیف کلیدی فیلم، زخم است: لئونارد فیلم را با دو خراش بد و مرموز روی گونه چپش آغاز می‌کند. این زخم‌ها در صحنه‌های متوالی، به شکل تصادفی نشان داده می‌شوند. ممنتو مانند یک ترن هوایی، شما را با هر تکان ازخودبی‌خود می‌کند. این تکان‌ها در عین بی‌نظمی یک الگوی جدید می‌آفرینند.

دوستان لئونارد نیز در واقع شکنجه‌گران او هستند. آنها ادعا دارند که به لئونارد کمک می‌کنند اما به نظر می‌رسد که فقط برای پیشبرد اهداف شوم خود از این فرد بدبخت استفاده می‌کنند. لئونارد فقط نگران ناتالی نیست، بلکه تدی (جو پانتولیانو) نیز او را مضطرب می‌کند. لئونارد هر کجا در هر مرحله‌ای از روایت که باشد، تدی با پوزخند مسخره‌اش آنجاست و سعی می‌کند تا به او در یافتن ضارب همسرش کمک کند. پانتولیانو در این نقش خوش می‌درخشد. بدیهی است که یک پیچ‌وتاب در پس حضور همیشگی وی وجود دارد. در کل، ممنتو فیلمی پر هیجان و هوشمندانه و گامی جدید و چشمگیر در حرفه این کارگردان در آن زمان بود.

همچنین بخوانید : بررسی تمام فیلم های کریستوفر نولان

گزیده نقد فیلم ممنتو

بسیاری از منتقدان نیز نظرات خود را درباره فیلم ممنتو در نشریات مختلف منتشر کرده‌اند که با هم چند مورد از آن‌ها را می‌خوانیم:

اوون گلایبرمن از اینترتینمنت

امتیاز: ۱۰۰ از ۱۰۰

ممنتو به‌عنوان یک فیلم مهیج، دارای یک اضطرار تکراری شبح‌وار است که وضوح یک رویا را به خود می‌گیرد.

جو مورگنسترن از وال‌استریت ژورنال

امتیاز: ۹۰ از ۱۰۰

نولان به‌نوعی در مداری بین الیور ساکس و لوئیس کارول کار می‌کند. نمی‌توانم به یاد بیاورم که چه زمانی فیلمی تا این حد هوشمندانه، به طرز عجیبی تاثیرگذار و درعین‌حال سرگرم‌کننده دیده‌ام.

کنت توران از لس‌آنجلس تایمز

امتیاز: ۹۰ از ۱۰۰

ممنتو یک فیلم نوآر با ساختار گیج‌کننده اما هیجان‌انگیز است که به شکلی پیچیده و مبتکرانه از امکانات سینما استفاده می‌کند و داستان خود را به شکلی غیرعادی بر روی پرده به نمایش می‌گذارد.

منابع: theguardian | metacritic | wikipedia